عصر چهارشنبه درگیری پراکنده و آتش‌باری مختصر در مرز ایران و افغانستان روی داد که رسانه‌های زرد، با راهبری شبکه‌های معاند با تلاش بسیار کوشیدند این درگیری را جنگ رسمی بین ایران و افغانستان جا بزنند تا از این آب گل‌آلود ماهی خود را صید کنند. اما ماجرا چه بود:
در افغانستان به دلیل کوهستانی بودن و قرار گرفتن در فلاتی که بارش‌های زیاد دارد، رودخانه‌های پرآب زیادی هم جریان دارد که از دیرباز، آب دیگر بلاد را هم تأمین می‌کردند که تتمه این آب‌ها عمدتاً از طریق مرزهای جنوبی آن کشور، دره پنجاب و دشت‌های پاکستان را سیراب کرده و در انتها به اقیانوس هند می‌ریزد و کمتر از ۲۰درصد آن از غرب و جنوب غرب افغانستان وارد ایران شده، بخش‌هایی از زمین‌های شرقی کشورمان را سیراب می‌کند.
از سال‌ها پیش و در دوره سلطنت محمدظاهر در افغانستان که تجددگرایی در آن کشور شیب تندی پیدا کرده بود، سدهایی روی رودخانه‌های آن کشور زدند که کشاورزی و منابع ذخیره آب در ایران را تهدید می‌کرد. ولی با تمهیداتی که بین دولت‌های وقت اندیشیده و معاهداتی که امضا شد، بنا شد ساخت این سدها؛ ۱) به هیچ عنوان سبب خشک شدن رودخانه هیرمند نباشد ۲) دریاچه هامون همیشه پرآب بماند ۳) چاه‌نیمه‌های سیستان پر باشد. حتی بنا شد در دوره خشکسالی یا دوره کم‌آبی، ایران از پشت سدهای امان‌الله‌خان، کجکی و دیگر سدها دارای حقآبه مشخص باشد. دولت‌ها به این تعهداتشان پایبند بودند.
حتی پس از انقلاب اسلامی در ایران و کودتای کمونیستی هفت‌ثور در افغانستان. ولی این روند در دوره امارت اولِ طالبان مختل و در دوره اشغال و حکومت لیبرال‌های دست‌نشانده اشغالگران به شکل کامل ملغیٰ شد. کار به جایی رسید که «اشرف غنی» در همین فروردین و در خلال گشایش سد کمال‌خان رسماً اعلام کرد ایران بابت آبی که از رودخانه‌های افغانستان دریافت می‌کند، باید به افغانستان نفت بدهد. که کاملاً برخلاف تعهدات گذشته دو کشور بود. خوشبختانه از همان روزهای نخست دولت جدید افغانستان، طالبان اعلام کرد به توافقات قدیمی پایبند است و در آینده نزدیک آب در هیرمند جاری و ایران نیز از حقآبه توافقی در سال ۱۳۵۱ برخوردار می‌شود.
از طرفی بنا به نیاز امنیت مرزی در اوایل دهه ۸۰، دیوارهای حائلی برای مانع‌سازی مقابل قاچاقچیان، در چندصدمتری مرز در داخل خاک ایران ساخته شد که این دیوارها بخشی از زمین‌های کشاورزی را از سرزمین اصلی جدا کرده بود. ولی براساس اجازه‌ای که این کشاورزان از مرزبانی جمهوری‌اسلامی داشتند در ساعت‌های مشخصی از روز می‌توانستند به زمین‌های کشاورزی‌شان در این سوی دیوار سر بزنند. با پیچیدن خبر جریان‌یافتن دوباره آب در هیرمند و دیگر بسترها، حضور کشاورزان ایرانی بر سر زمین‌هاشان دفعات بیشتری یافت.
رخی فرصت‌طلبان نیز که با هدفی مشخص دنبال چنین شرایطی بودند، از چندروز پیش و از نقاطی در خاک افغانستان و ولایت نیم‌روز و ولسوالی کَنگْ، اقدام به تیراندازی‌های کور به سمت کشاورزان ایرانی کردند تا بتوانند طرف مقابل را نیز وادار به واکنش کنند. از سوی دیگر در فضای مجازی هم وانمود کردند ایرانی‌ها در خاک افغانستان اقدام به ساخت پاسگاه و تأسیسات دیگر کرده‌اند تا مرزبانان افغانستان را نیز وارد این عرصه کنند. در خلال روزهای گذشته، مرزبانی ایران اقدام به اخطار به طرف افغانستانی کرد و از مسئولان ولایت نیم‌روز هم خواست به معضل این تیراندازی‌ها رسیدگی کند. تا اینکه در بعدازظهر چهارشنبه مرزبانی اقدام به شلیک چندین توپ به نقاطی در منطقه شغالک که از آنجا به سمت ایرانی‌ها تیراندازی می‌شد کرد که سبب تخریب برخی تأسیسات در طرف افغانستانی شد که ویدئوهای همین مکان‌ها در فضای مجازی و شبکه‌های سعودی و بهایی «ایران اینترنشنال» و «من‌وتو» با عنوان «اشغال و تخریب پاسگاه‌های مرزی ایران توسط طالبان»! منتشر شد.
در انتها نیز دو طرف ایرانی و افغانستانی حرکات مشکوک در مرز را محکوم و مسئولان مرزبانی هر دو کشور ضمن ملاقات با هم بر حل‌وفصل سوءتفاهم پیش‌آمده تأکید کردند.
نکته حائز اهمیت که پیگیری مسئولان دیپلماتیک و امنیتی را می‌طلبد، نقش اجیرشدگان پاکستان و گروه احمد مسعود است که از عادی شدن روابط بین ایران و افغانستان متضرر شده‌اند و حل شدن معضل آب برایشان کابوس است، درنتیجه تلاش دارند در آستانه جاری شدن آب در هیرمند، مرز دو کشور را ملتهب کنند.
نظر شما